Điều trị sỏi tiết niệu: Chiến lược nào là tối ưu

chien luoc dieu tri soi tiet nieu

Điều trị sỏi đường tiết niệu như thế nào? ở đâu? bằng phương pháp nào?… là vấn đề mà các bệnh nhân rất quan tâm. Không chỉ bệnh nhân quan tâm mà cả các bác sĩ cũng cần quan tâm; bởi cần có chiến lược điều trị tốt cho từng bệnh nhân cụ thể thì người bác sĩ cần có kiến thức; có kỹ năng thực hành… để đưa ra những lựa chọn tốt nhất cho từng cá nhân người bệnh.

ĐIỀU TRỊ SỎI ĐƯỜNG TIẾT NIỆU PHƯƠNG PHÁP NÀO LÀ TỐT NHẤT?

Đây có lẽ là câu hỏi mình hay nhận được nhiều nhất từ các bệnh nhân.

Hàng ngày mình nhận được khá nhiều các câu hỏi của các bệnh nhân xem phương pháp điều trị sỏi thận, sỏi tiết niệu nào là tốt nhất? Thật sự để trả lời câu hỏi này thì rất khó, phương pháp tốt nhất là phương pháp phù hợp nhất với mỗi bệnh nhân cụ thể (phù hợp về tình trạng sỏi, tình trạng bệnh phối hợp, phù hợp về kinh tế, phù hợp về tính hiệu quả…)

Điều trị sỏi thận ở đâu tốt nhất?

Một số yếu tố lớn khi lựa chọn phương pháp điều trị

Có 3 nhóm yếu tố lớn cần xem xét khi lựa chọn phương pháp điều trị sỏi thận hợp lý:

  1. Yếu tố liên quan đến sỏi: bao gồm số lượng sỏi và kích thước và thành phần của chúng
  2. Yếu tố liên quan đến môi trường tạo sỏi: bao gồm vị trí của sỏi; giải phẫu hệ thống đường bài xuất; tình trạng ứ nước thận và các yếu tố giải phẫu khác như cấu trúc đài thận và các dị thường ở thận; niệu quản và các tác động khác lên hệ tiết niệu.
  3. Yếu tố lâm sàng: Các yếu tố lâm sàng như sự hiện diện của bệnh lý béo phì hoặc thận đơn độc cũng cần được xem xét. Cuối cùng, các công cụ có sẵn để thực hiện; các kỹ thuật có thể thực hiện…Cần phải khám kỹ lưỡng và cân nhắc mọi việc thì mới có thể trả lời được cho bệnh nhân phương pháp nào là tốt nhất?

I. Điều trị sỏi tiết niệu: Các yếu tố liên quan đến lựa chọn phương pháp

1. Các yếu tố liên quan tới sỏi

  1. Kích thước của sỏi: kích thước của sỏi là yếu tố quan trọng nhất tới sự di chuvển của sỏi; ảnh hường tới thái độ điều trị bảo tổn, theo dõi, hay điều trị can thiệp. 
  2. Vị trí sỏi: giải phẫu niệu quàn có 3 chỗ hẹp sinh lý mà sỏi hay dừng lại. Sự thoát ra ngoài của sỏi phụ thuộc rất nhiều vào vị trí của sỏi: Thời gian sỏi tự thoát
  3. Thành phần hoá học của sỏi: thành phẩn hoá học của sỏi liên quan đến độ rắn cùa sỏi; ảnh hường tới kết quà điều trị tán sòi trong các phương pháp điểu trị ít sang chấn; xâm lấn tối thiểu
  4. Thời gian có sỏi và mức độ ứ tắc niệu quản do sỏi
  5. Một số yếu tố khác liên quan tới sỏi như: hình dạng sỏi; bể mật sỏi…

2. Các biến chứng do sỏi tiết niệu gây nên

  1. Nhiễm khuẩn niệu.
  2. Mức độ giãn thận.
  3. Chức năng thận

Xem thêm: Sỏi tiết niệu: 10 điều bạn cần quan tâm nhất

3. Tình trạng hệ tiết niệu

  1. Lưu thông dường tiết niệu dưới sỏi.
  2. Sỏi trên bệnh nhân có dị dạng đường tiết niệu.
  3. Nếu lưu thông đường tiết niệu dưới sỏi kém hoặc có dị dạng đường tiết niệu thì xét điều trị phẫu thuật để giải quyết lưu thông dị dạng.

4. Yếu tố liên quan lâm sàng và toàn thân

  1. Bệnh cảnh lâm sàng
  2. Sỏi trên thận độc nhất
  3. Sỏi ở phụ nữ có thai

5. Yếu tố nguy cơ hình thành sỏi

Yếu tố ngoại sinh: môi trường bên ngoài: khí hậu; nguồn nước; điều kiện làm việc, sinh hoạt…

Yếu tố nội sinh: bên trong cơ thể: cơ địa; rối loạn chuyển hoá; bệnh lý hạn chế vận động (sau tai biến mạch não; sau gãy xương…)

6. Yếu tế liên quan về kỹ thuật

Yếu tố liên quan về kỹ thuật là một vấn đề cần trao đổi một cách thẳng thắn. Nếu một người bác sĩ đặt lợi ích của người bệnh lên trên hết; trước khi chỉ định phương pháp điều trị chúng ta cần quan tâm tới vấn đề hiệu quả; bảo tồn tối đa chức năng thận cho người bệnh; với phương pháp điều trị xâm lấn tối thiểu; cùng với chi phí phù hợp nhất cho người bệnh. Việc thực hiện kỹ thuật; triển khai kỹ thuật… không chỉ là do trình độ của bác sĩ mà còn là do điều kiện cơ sở vật chất…

Ví dụ Case study

Một ví dụ với trường hợp bệnh nhân nam 70 tuổi với hình ảnh sỏi thận san hô lấp kín thận; chúng ta có rất nhiều lựa chọn để xử lý viên sỏi trên thận như vậy như:

  1. Phẫu thuật mổ mở lấy sỏi: Người bệnh sẽ chịu một vết mổ dài 20cm; phải cắt cân cơ; phải mở nhu mô thận lấy sỏi… Hậu quả để lại là sự suy giảm chức năng thận tới 30%; đau đớn…
  2. Tán sỏi thận qua da bằng đường hầm nhỏ: Sạch sỏi, bảo tồn tối đa chức năng thận
  3. Tán sỏi ống mềm: Đối với sỏi to như này thì tán sỏi ống mềm không thể sạch được, hậu quả là tốn kém và không hiệu quả
  4. Tán sỏi ngoài cơ thể: Sỏi như này mà vẫn cố gắng tán ngoài cơ thể thì thật sự là có tán vỡ thận thì sỏi cũng không vỡ được.

Vậy thì yếu tố về mặt kỹ thuật có vai trò gì ở đây? Một số bệnh viện y học cổ truyền; nội khoa có thể thực hiện tán sỏi ngoài cơ thể… nhưng không thực hiện được các kỹ thuật khác thì nên làm gì cho người bệnh? Hãy tư vấn cho người bệnh bằng cái tâm; phân tích kỹ cho người bệnh và để người bệnh lựa chọn.

II. Điều trị sỏi tiết niệu – thái độ khi lựa chọn phương pháp

Để có thái độ đúng khi lựa chọn phương pháp diều trị, có thể chia sòi tiết niệu làm 3 giai đoạn.

  1. Giai đoạn sớm sỏi mới phát sinh, di chuyển và chưa gãy ứ tắc đường niệu
  2. Giai đoạn cấn can thiệp: khi sỏi dẳ tác nghẽn không di chuyển nhưng chưa gây biến chửng nặng (có thể hồi phục chức năng thận sau lấy sỏi).
  3. Giai đoạn muộn: sỏi đã gây biến chứng (nhiễm khuẩn, ứ nước ứ mủ thận, mất chức năng thận, viêm thận bê thận xơ teo,…).

Mỗi giai đoạn đểu có những đặc thù riêng, cần có những thái độ xưa trí thích ứng và kịp thời mới mang lại kết quả điểu trị tốt nhất với 2 mục đích: loại trừ sỏi ra khỏi đường tiết niệu và các biến chứng cùa nó; tái lập sự thông thoáng của đường tiết niệu và ngăn ngừa sỏi tái phát.

1. Thái độ xử trí trong giai đoạn sớm

Trong giai đoạn này, sỏi mới phát sinh hoặc mới rơi xuống từ trên thận xuống niệu quản. Tuỳ theo kích thước và sự di chuyển của sỏi, cũng như vị trí của sỏi mà có thái độ xừ lý khác nhau.

1.1.Trường hợp sỏi tình cờ phát hiện

Không có biểu hiện lâm sàng, kích thước sỏi nhỏ hơn 5mm, chức năng thận không bị ảnh hưởng và đường niệu thông suốt, ta có thể chỉ cần theo dõi sự di chuyển của sỏi là chủ yếu, hoặc có thể kết hợp diều trị nội khoa hỗ trợ tạo diều kiện cho sỏi di chuyển thoát ra ngoài thuận lợi như:

  • Uống nhiều nước (khoảng 3 lít / 24giờ, tối thiểu 2 lít / 24 giờ).
  • Vận dộng nhiều.
  • Dùng các loại thuốc như: Chống phù nề: a- chymotrypsine; chống co thắt và giãn niệu quản: Papaverin, Spasmaverin, lợi tiểu nhẹ như lợi tiểu Đông y (râu ngô, mã đề…).

1.2.Trường hơp bệnh nhân bắt đầu có triệu chứng lâm sàng

Kích thước sỏi lớn hơn (5 – 7 mm), sỏi đã  cản trở đường niệu làm giãn nhẹ đường tiết niệu trên sỏi, nhưng không có biểu hiện nhiễm khuẩn, theo dõi tiếp trong thời gian không quá 2 tuần (14 ngày) và điểu trị hỗ trợ bằng kháng sịnh đề phòng nhiễm khuẩn niệu và tăng cường chống viêm, giảm phù nề. Có thể dùng Felden vừa giảm đau, vừa chống phù nế. Sau 10 – 14 ngày theo dõi và điều trị không thấy sỏi di chuyển thì phải chuyển phương pháp điều trị tán sỏi ngoài cơ thể hoặc tán sỏi nội soi

2. Thái độ xử trí khi cần can thiệp

2.1.Điều trị sỏi thận

Đối với sòi thận kích thước nhỏ hơn 2cm; tán sỏi ngoài cơ thể là phương tiện điều trị có thể được lựa chọn với tỳ lệ sạch sỏi 56% – 91% tùy thuộc loại máy, vị tri sỏi. Khi TSNCT thất bại có chì định lấy sỏi qua da với tỳ lệ sạch sỏi 90% – 95%. Một lựa chọn tối ưu hơn có thể sử dụng đó là tán sỏi thận bằng ống soi mềm.

Chiến lược điều trị sỏi tiết niệu

Tán sỏi thận bằng ống soi mềm là kỹ thuật hiện đại, giúp xử lý sạch sỏi thận

Xem thêm tại: – Tán sỏi ống mềm

Tán sỏi ống mềm: Quy trình thực hiện tại Bệnh viện E

Với sỏi lớn như sỏi san hô nhất là vài sỏi rắn; khả năng điểu trị của TSNCT rất thấp nên PCNL là phưong tiện điểu trị tối ưu, tỳ lệ sạch sỏi khoảng 85% – 95%. Tùy thuộc vào vị trí và kích thước và thành phần hóa học của sỏi, khá nảng sót sỏi phải nội soi gắp sỏi lẩn hai hoặc phải tán sỏi ngoài cd thể hỗ trợ khoảng 3% – 35%. Phương tiện điểu trị thứ hai là nội soi thận ngược dòng bằng ống soi mềm với Laser nhưng kết quà cũng vừa phải, tỳ lệ sạch sỏi ở lần tán sỏi dầu tiên là 76%.

Vai trò của mổ mở chỉ còn giới hạn trong những trường hợp sau: sòi san hô toàn bộ kích thước lớn; đã điểu trị bảng các biện pháp ít sang chấn nhưng thất bại; sỏi đi kèm các bất thường giải phẫu của hệ tiết niệu; khi thận mất chức năng hoàn toàn

2.2.Điều trị sỏi niệu quản

Kích thước sỏi: nhìn chung các phương pháp điều trị ít sang chấn phần lớn chi có tác dụng tới sỏi có kích thước nhỏ hơn 2 cm. Sỏi càng lớn thì tán sỏi ngoài cơ thể càng ít tác dụng, phải tán lại nhiều lần.

Vị trí sỏi: qua nhiều tổng kết trong và ngoài nước đều có nhân định: Sỏi niệu quản ở đoạn gần – tán sỏi ngoài cơ thê tốt hơn; sỏi ở đoạn niệu quản xa thì tán sỏi qua nội soi niệu quản tốt hơn; sỏi ờ đoạn giữa, vướng xương không có kết qủa với tán sỏi ngoài cơ thể

Xem thêm: Phương pháp nội soi tán sỏi niệu quản

Những biến chứng chính của sỏi niệu quản

Website Soitietnieu.com được xây dựng và quản lý bởi Bs Mai Văn Lực. Chúng tôi hỗ trợ khám và điều trị các bệnh lý Ngoại khoa tiết niệu tại các bệnh viện uy tín do các bác sĩ giỏi, giáo sư đầu ngành trực tiếp khám và điều trị. 

Liên hệ:   0984 260 391 -   0886 999 115

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *