15 điều bạn cần biết về tan soi than qua da

Tan soi than qua da là phương pháp can thiệp xâm lấn tối thiểu. Nó mang lại hiệu quả điều trị cao, bảo tồn tối đa chức năng thận. Phương pháp giúp người bệnh ít đau, nhanh hồi phục và sớm trở lại lao động bình thường. Tán sỏi thận qua da không còn là điều quá mới mẻ ở Việt Nam, tuy nhiên còn nhiều điều mà người bệnh chưa thật sự hiểu biết về nó. Bài viết này chúng tôi muốn gửi tới bạn đọc 15 điều cần biết về tán sỏi thận qua da – đây là những vấn đề chính mà người bệnh quan tâm.

1. Tan soi than qua da là gì?

Tan soi than qua da còn có các tên gọi khác như: Lấy sỏi thận qua da; tán sỏi thận qua da bằng đường hầm nhỏ; tán sỏi thận qua da chuẩn thức; tán sỏi thận qua da mini PCNL; tán sỏi thận qua da siêu mini PCNL; tán sỏi thận qua da micro PCNL… Tán sỏi thận qua da được hiểu đó là phương pháp tán nhỏ sỏi thận và lấy sỏi ra ngoài cơ thể thông qua một đường hầm từ ngoài da vào trong thận. Tùy vào kích thước của đường hầm tán và lấy sỏi mà phương pháp này có các tên gọi khác nhau như:

• Tán sỏi thận qua da chuẩn thức – PCNL: Sử dụng đường hầm kích thước lớn từ 26-30Fr
• Tán sỏi thận qua da đường hầm nhỏ – mini PCNL: Sử dụng đường hầm kích thước 16-20Fr; hiện nay thường sử dụng đường hầm 18Fr
• Tán sỏi thận qua da bằng đường hầm siêu nhỏ – siêu mini PCNL (Ultra mini PCNL): Sử dụng đường hầm 10-14 Fr
• Tán sỏi thận qua da bằng đường hầm “super nhỏ” – Microperc: Sử dụng đường hầm rất nhỏ với kích thước ~ 5Fr. Tác giả Desai và cs đã mô tả quan niệm về “cây kim nhìn thấy tất cả” để hình thành một phẫu thuật nội soi lấy sỏi thận qua da một bước (one-step PCNL), với một đường dẫn có kích thước 4,85 Fr vào năm 2011.

Tán sỏi thận qua da cũng có nhiều kỹ thuật khác nhau về việc sử dụng năng lượng tán sỏi (Laser; xung hơi; siêu âm…); sử dụng phương tiện tạo đường hầm (siêu âm; C-arm); khác nhau về tư thể phẫu thuật (nằm sấp; nằm nghiêng; nằm ngửa…); khác nhau về phương thức vô cảm (gây mê toàn thân; gây tê tủy sống…)

2. Tan soi than qua da được áp dụng trong trường hợp nào?

Tan soi than qua da là một phương pháp tốt để điều trị sỏi thận. Nhưng phương pháp tán sỏi thận qua da chỉ thực sự tốt khi được chỉ định đúng người, đúng trường hợp. Vậy tán sỏi thận qua da được áp dụng trong những trường hợp nào?

• Sỏi thận, sỏi niệu quản 1/3 trên với kích thước >20mm
• Sỏi thận đã tán sỏi ngoài cơ thể thất bại
• Sỏi thận đã tán sỏi ống mềm nhưng sỏi đọng lại không đào thải ra ngoài được
• Sỏi thận kèm hẹp bể thận, túi thừa đài thận
• Tán sỏi niệu quản xuôi dòng trong một số trường hợp đặc biệt (ví dụ sỏi niệu quản trên bệnh nhân bàng quang tân tạo…)
• Điều trị một số bệnh lý tiết niệu khác.

Phương pháp tốt, được chỉ định đúng, thực hiện một cách an toàn mới có một kết quả hoàn mỹ.

3. Những trường hợp chống chỉ định tán sỏi thận qua da?

Tán sỏi thận qua da là phương pháp tốt, nhưng cũng có những chống chỉ định mà bạn đọc cần lưu ý. Dưới đây là một số trường hợp chống chỉ định của tán sỏi thận qua da mà bệnh nhân và nhân viên y tế cần lưu ý:

• Khi có rối loạn đông máu đã được điều trị mà không hiệu quả
• Tăng huyết áp, đái tháo đường chưa được điều trị ổn định
• Đang nhiễm khuẩn niệu
• Những bất thường về mạch máu trong thận có nguy cơ chảy máu nặng
• Sỏi thận trên nền thận còn ít chức năng (nhu mô còn mỏng)
• Bệnh nhân đang có bệnh lý hô hấp, tim mạch ảnh hưởng tới gây mê, gây tê

4. Ưu điểm của phương pháp tan soi than qua da là gì?

Tán sỏi thận qua da được thực hiện ở Việt Nam từ khoảng năm 2009-2010, nhưng đến 2015-2016 thì nó mới thực sự được phát triển rộng rãi. Hiện nay tán sỏi thận qua da được coi là tiêu chuẩn vàng trong điều trị sỏi thận. Vậy tán sỏi thận qua da có những ưu điểm nổi bật nào?

• Tán sỏi thận qua da là phương pháp điều trị sỏi thận xâm lấn tối thiểu: Sỏi thận được tán nhỏ và lấy ra ngoài qua một đường hầm nhỏ 18Fr (khoảng 1cm), nhờ đó mà người bệnh ít đau; ít mất máu; ít ảnh hưởng tới chức năng thận
• Tránh được vết mổ lớn: Nếu như mổ mở, người bệnh sẽ có một vết mổ ~15cm ở vùng sườn lưng thì với tán sỏi thận qua da, vết mổ chỉ ~1cm, nhờ đó mà bệnh nhân sẽ ít bị nhiễm khuẩn vết mổ; thẩm mỹ
• Tỷ lệ sạch sỏi cao: Tán sỏi thận qua da, việc thao tác, quan sát dưới camera nội soi sẽ giúp quá trình kiểm soát sỏi được dễ hơn, tỷ lệ sạch sỏi cao hơn
• Thời gian nằm viện ngắn: Do là phương pháp xâm lấn tối thiểu; người bệnh sẽ nhanh hồi phục vì thế thời gian nằm viện ngắn hơn.
• Sớm hồi phục và lao động trở lại.

Xem thêm: Tán sỏi thận qua da: Phương pháp điều trị sỏi thận hiệu quả và ít xâm lấn

5. Nhược điểm của phương pháp tan soi than qua da là gì?

Không có phương pháp nào là hoàn hảo cả. Tán sỏi thận qua da, ngoài những ưu điểm tuyệt vời ở trên thì nó cũng có một số nhược điểm như:

• Chi phí còn tương đối cao. Để thực hiện tán sỏi thận qua da thì cần sử dụng vật tư là bộ nong thận; amplatz; catheter niệu quản và một số phương tiện khác mà bảo hiểm y tế chưa chi trả. Vì vậy chi phí phẫu thuật tán sỏi thận qua da còn tương đối cao so với phương pháp mổ mở
• Cần đào tạo bài bản. Để thực hiện tốt phương pháp này thì bác sĩ phẫu thuật, kíp mổ cần được đào tạo một cách bài bản, rèn luyện về kỹ thuật, chiến thuật tốt thì mới có được hiệu quả cao.

6. Cần chuẩn bị gì trước khi thực hiện tan soi than qua da?

Người bệnh và nhân viên y tế cần chuẩn bị một số việc để đạt kết quả tốt nhất. Đối với người bệnh và người nhà người bệnh thì cần tìm hiểu các thông tin về phương pháp tán sỏi thận qua da bằng đường hầm nhỏ; chi phí tán sỏi thận; cơ sở tán sỏi thận tốt; bác sĩ tán sỏi thận tốt; những lưu ý khi tán sỏi thận qua da… Còn đối với các bác sĩ, nhân viên y tế, khi thực hiện tán sỏi thận qau da cần chuẩn bị một số việc như:

• Cần chuẩn bị các xét nghiệm phục vụ chẩn đoán, tiên lượng, theo dõi và điều trị. Trong đó quan trọng là các xét nghiệm đánh giá tình trạng nhiễm khuẩn tiết niệu (xét nghiệm nước tiểu; cấy nước tiểu); các xét nghiệm đánh giá chức năng tim phổi; xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu ngoại vị, xét nghiệm sinh hóa máu cơ bản; điện tim; x quang ngực thẳng…
• Khám mê: Trước mổ, bệnh nhân sẽ được khám mê để đánh giá các yếu tố ảnh hưởng tới gây mê hồi sức như: Việc sử dụng thuốc chống đông; hút thuốc; bệnh lý nền… Người bệnh cũng cần chuẩn bị các thông tin cần thiết để cung cấp cho các bác sĩ như: Tiền sử điều trị bệnh trước đó; tiền sử dị ứng…
• Ngày trước mổ bệnh nhân sẽ được nhân viên y tế hướng dẫn chuẩn bị mổ: Hoàn thiện thủ tục mổ; được giải thích kỹ về bệnh lý; cách thức phẫu thuật cũng như các nguy cơ biến chứng có thể xảy ra…

7. Chi phí tan soi than qua da

Bên cạnh hiệu quả phẫu thuật, mức độ an toàn, sự chăm sóc… thì chi phí tán sỏi là một trong những vấn đề mà người bệnh và bệnh nhân quan tâm nhiều trước khi lựa chọn điều trị sỏi thận. Rất nhiều người bệnh và thân nhân của họ hỏi tôi câu hỏi “chi phí tán sỏi thân qua da là bao nhiêu hả bác sĩ?”. Câu hỏi này rất khó trả lời một cách chính xác vì nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Bài viết này chúng tôi sẽ gửi tới bạn đọc những phân tích để các bạn hiểu về các yếu tố hình thành nên chi phí khi thực hiện tán sỏi thận qua da.

• Chi phí vật tư tiêu hao: Catheter niệu quản; Guidewire; sonde JJ; sonde dẫn lưu thận; bộ nong thận; amplatz; máy bơm nước
• Chi phí Laser công suất lớn
• Chi phí kỹ thuật cao
• Chi phí chuyên gia…

Chi phí tan soi than qua da cụ thể với các trường hợp còn phụ thuộc vào cơ sở y tế thực hiện. Nhìn chung chi phí phẫu thuật tán sỏi thận qua da tại bệnh viện công lập dao động khoảng 10-20 triệu đồng; chi phí tán sỏi thận qua da tại bệnh viện tư nhân khoảng 20-40 triệu đồng

Xem thêm bài viết phân tích: Chi phí tán sỏi thận

8. Những nguy cơ, biến chứng có thể xảy ra khi thực hiện tan soi than qua da

Tan soi than qua da là phương pháp có rất nhiều ưu điểm, tuy nhiên phẫu thuật nào cũng có những nguy cơ, biến chứng nhất định. Khi thực hiện tán sỏi thận qua da, dù thực hiện ở bất kỳ cơ sở y tế nào thì cũng có thể tiềm ẩn một số nguy cơ, biến chứng.

Biến chứng, tai biến trong phẫu thuật lấy sỏi qua da thay đổi từ 1,5 % – 15% tùy tác giả biến chứng nặng phải can thiệp ngoại khoa khoảng 2,7%. Tỷ lệ cắt thận từ 0 – 0,2%. Tỷ lệ tử vong từ 0,05% – 0,1% chủ yếu là do chảy máu nặng, nhiễm trùng huyết sau mổ. Các biến chứng nhẹ thường không phải mổ mở hay can thiệp ngoại khoa để xử lý.

Một số nguy cơ, biến chứng khi thực hiện tán sỏi thận qua da phải kể đến như:

• Biến chứng chảy máu: Chiếm tỷ lệ 0,5% – 1,5%
• Biến chứng thủng hệ thống đài bể thận
• Biến chứng sock nhiễm trùng
• Biến chứng tổn thương các cơ quan lân cận: Tổn thương phổi – màng phổi; tổn thương đại tràng, tá tràng, gan, lách…

Xem thêm: https://www.soitietnieu.com/tai-bien-bien-chung-cua-phau-thuat-soi-than.html

9. Diễn biến thông thường sau mổ tán sỏi thận qua da

Tùy thuộc vào cách thức can thiệp cụ thể của từng bệnh nhân mà mỗi bệnh nhân có diễn biến sau mổ khác nhau. Tuy nhiên, diễn biến thông thường sau mổ tán sỏi thận qua da thường diễn ra như sau:

• Sau mổ bệnh nhân sẽ được theo dõi 1h-3h tại phòng hồi sức sau mổ trước khi được chuyển về phòng hậu phẫu thường.
• Sau mổ thông thường bệnh nhân sẽ được đặt 01 sonde dẫn lưu thận; 01 sonde tiểu để theo dõi tình trạng nước tiểu, tình trạng chảy máu.
• Trong vòng 24h-48h sau mổ, bệnh nhân sẽ được cho đi chụp X-quang hệ tiết niệu để kiểm tra tình trạng sót sỏi; kiểm tra xem sonde JJ có đúng vị trí không? Nếu đã sạch sỏi; sonde JJ đúng vị trí thì bệnh nhân có thể được rút sonde dẫn lưu thận trong 24-48h sau mổ. Sonde tiểu cũng sẽ được rút sau mổ khoảng 24h.
• Một số bệnh nhân có thể có biểu hiện ngứa, run, buồn nôn sau mổ – đối với các trường hợp được phẫu thuật dưới gây tê tủy sống. Đây là tác dụng phụ thường gặp của gây tê tủy sống, cần báo bác sĩ theo dõi và xử trí.
• Bệnh nhân có thể có biểu hiện sốt nhẹ, gai rét thoáng qua. Nếu sốt nhiều thì cần xem xét theo dõi kỹ tình trạng nhiễm khuẩn.

10. Những dấu hiệu cần theo dõi chặt chẽ sau mổ tán sỏi thận qua da

Một số dấu hiệu cảnh báo tình trạng biến chứng sau mổ tán sỏi thận qua da cần theo dõi chặt chẽ cần chú ý như:

• Tình trạng chảy máu sau phẫu thuật: Biểu hiện nước tiểu đỏ sẫm; có máu cục qua dẫn lưu thận; máu cục qua sonde niệu đạo… Dấu hiệu toàn thân biểu hiện tình trạng mất máu cấp: Da xanh, niêm mạc nhợt, mạch nhanh, huyết áp tụt…
• Tình trạng thiểu niệu, vô niệu sau phẫu thuật tán sỏi thận qua da: Biểu hiện nước tiểu qua các sonde dẫn lưu thận, sonde tiểu rất ít hoặc không có. Cần báo ngay cho bác sĩ để kiểm tra xem có tình trạng bị tắc sonde hay có tình trạng suy thận cấp sau mổ để xử trí sớm.
• Sốc nhiễm trùng sau mổ, biểu hiện: Mạch nhanh, huyết áp tụt, nhiệt độ tăng, có thể lơ mơ, nổi vân tím…

11. Bệnh nhân nên mong đợi gì khi thực hiện tán sỏi thận qua da

Tán sỏi thận qua da là phương pháp điều trị với nhiều ưu điểm vượt trội; phương pháp này hiện tại cũng có chi phí điều trị khá cao… Chính vì vậy mà người bệnh thường mong đợi nhiều hơn, kỳ vọng nhiều hơn khi thực hiện kỹ thuật này. Vậy bệnh nhân nên mong đợi gì khi thực hiện tán sỏi thận qua da.

• An toàn – hiệu quả: Đây là điều mong đợi đầu tiên mà tất cả các bệnh nhân đều mong muốn trước khi thực hiện tán sỏi thận qua da.
• Sạch sỏi 100% – đi mổ kỹ thuật cao, bệnh nhân nào cũng mong muốn mình được điều trị một cách hoàn hảo nhất, trong đó sạch sỏi là điều mà bệnh nhân mong đợi. Thực tế thì có nhiều trường hợp nếu như cố gắng lấy sạch sỏi 100% thì có thể gây nên tai biến, gây tổn thương thận nhiều hơn. Nhiều trường hợp có thể sót một ít sỏi ở những vị trí khó và sỏi cũng không ảnh hưởng thì còn tốt hơn là cố gắng lấy sạch 100% mà lại tai biến, ảnh hưởng nhiều hơn.

12. Đánh giá kết quả sau tán sỏi thận qua da

Đánh giá kết quả sau tan soi than qua da bao gồm kết quả gần và kết quả xa. Hiệu quả thực sự của tán sỏi thận qua da bao gồm tình trạng sạch sỏi sau phẫu thuật và sự bảo tồn chức năng thận. Sau mổ bệnh nhân sẽ được chụp phim và siêu âm để đánh giá tình trạng sỏi sau mổ. Bệnh nhân có thể cần được can thiệp lần 2, lần 3 nếu cần thiết.

Hiệu quả thực sự của tán sỏi thận qua da có thể gói gọn lại: An toàn – hiệu quả – sạch sỏi – giữ được tối đa chức năng thận – chi phí phù hợp nhất.

13. Bệnh nhân cần làm gì sau khi ra viện

Sau khi ra viện, bệnh nhân cần theo dõi một số dấu hiệu như:

• Tình trạng nước tiểu; tình trạng cơ thể (sốt, tiểu đỏ, tình trạng rò nước tiểu qua vết mổ, tình trạng vết mổ…)
• Dùng thuốc theo đơn
• Khám lại theo hẹn để kiểm tra, xét rút sonde JJ, tránh tình trạng quên sonde JJ
• Giữ liên lạc với bác sĩ phẫu thuật để có những trao đổi và theo dõi khi cần thiết.

14. Những lựa chọn thay thế tán sỏi thận qua da là gì

Tan soi than qua da là phương pháp tốt để xử trí sỏi thận. Tuy nhiên không phải bệnh nhân nào cũng có thể được chỉ định thực hiện theo phương pháp này. Một số trường hợp không được chỉ định liên quan tới chuyên môn như: sỏi nhiễm khuẩn không thực hiện tán sỏi thận qua da được; sỏi trên nền thận chức năng còn quá kém… Một số trường hợp bệnh nhân không có điều kiện thực hiện do chi phí; do bác sĩ điều trị không thực hiện được kỹ thuật… Những lựa chọn thay thế cho tán sỏi thận qua da là giải pháp cho những bệnh nhân này:

• Mổ mở – phẫu thuật mổ mở là kỹ thuật truyền thống, có thể được sử dụng thay thế cho tán sỏi thận qua da
• Nội soi sau phúc mạc lấy sỏi cũng là lựa chọn có thể thay thể cho tán sỏi thận qua da
• Tán sỏi ngoài cơ thể
• Tán sỏi thận bằng nội soi ống mềm

15. Bệnh viện nào thực hiện tán sỏi thận qua da tốt

Hiện nay có nhiều bệnh viện có thể thực hiện tán sỏi thận qua da tốt; bạn đọc có thể xem thêm qua bài viết tán sỏi thận ở đâu tốt nhất? Một số bệnh viện lớn phải kể đến đó là: Bệnh viện Việt Đức; Bệnh viện Đại học Y Hà Nội; Bệnh viện Bình Dân; Bệnh viện Y Dược HCM; Bệnh viện TW Huế…

Người bệnh cần tìm hiểu về bác sĩ phẫu thuật; cơ sở phẫu thuật; chi phí phẫu thuật; theo dõi sau phẫu thuật… để có lựa chọn tốt nhất cho bản thân và cho gia đình.

Lời kết: Trong khuôn khổ một bài viết, thật khó để có thể truyền tải hết những thông điệp tới với bạn đọc. Bác sĩ mong rằng “15 điều bạn cần biết về tán sỏi thận qua da” sẽ giúp ích thật nhiều cho các bệnh nhân.

Là một bác sĩ được đào tạo bài bản về tiết niệu – nam khoa. Tôi luôn mong muốn sẽ sử dụng những hiểu biết của mình để giúp ích thật nhiều cho các bệnh nhân.

Luôn nỗ lực hết mình vì sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Hỗ trợ, tư vấn bệnh lý tiết niệu, nam khoa – Hotline: 0886 999 115