Sỏi Niệu Quản 1/3 Giữa: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Các Phương Pháp Điều Trị

Sỏi niệu quản là một bệnh lý phổ biến; gây ra nhiều khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh. Trong đó, sỏi niệu quản 1/3 giữa là một vị trí thường gặp; có thể gây ra những cơn đau quặn thận dữ dội. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức cơ bản về sỏi niệu quản 1/3 giữa; nguyên nhân, triệu chứng, và các phương pháp điều trị hiện nay.

1. Sỏi niệu quản 1/3 giữa là gì?

2. Nguyên nhân gây sỏi niệu quản 1/3 giữa

– Sỏi di chuyển từ thận: 80% sỏi niệu quản là do sỏi từ đài bể thận di chuyển xuống. Sỏi có thể bị mắc kẹt ở những vị trí hẹp tự nhiên của niệu quản; trong đó có đoạn 1/3 giữa.

– Sỏi hình thành tại chỗ: 20% sỏi niệu quản hình thành tại chỗ do viêm; hẹp niệu quản, hoặc dị dạng tiết niệu.

– Các yếu tố nguy cơ: Các yếu tố như uống ít nước; chế độ ăn uống không hợp lý; nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát; hoặc các bệnh lý về chuyển hóa cũng có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi.

3. Triệu chứng của sỏi niệu quản 1/3 giữa

– Cơn đau quặn thận: Đây là triệu chứng điển hình nhất của sỏi niệu quản. Cơn đau thường xuất hiện đột ngột ở vùng thắt lưng; sau đó lan xuống bụng dưới, háng, và có thể xuống cả bộ phận sinh dục ngoài. Cơn đau có thể dữ dội, khiến bệnh nhân không thể ngồi yên, đi kèm với buồn nôn, nôn ói.

– Tiểu máu: Sỏi có thể gây tổn thương niêm mạc đường tiết niệu; dẫn đến tiểu máu, có thể là tiểu máu đại thể (nước tiểu màu hồng hoặc đỏ); hoặc tiểu máu vi thể (chỉ phát hiện được qua xét nghiệm).

– Tiểu buốt, tiểu rắt: Nếu sỏi gây kích thích đường tiết niệu; bệnh nhân có thể cảm thấy tiểu buốt, tiểu rắt hoặc có cảm giác mót tiểu liên tục.

– Tắc nghẽn đường tiểu: Sỏi có thể gây tắc nghẽn đường tiểu; dẫn đến ứ nước ở thận, gây đau và có thể gây tổn thương thận. Nếu tắc nghẽn xảy ra ở cả hai bên niệu quản hoặc ở bệnh nhân chỉ có một thận; có thể gây vô niệu, suy thận.

4. Các biến chứng của sỏi niệu quản 1/3 giữa

Nếu không được điều trị kịp thời; sỏi niệu quản 1/3 giữa có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm:

– Viêm đài bể thận, ứ mủ thận: Sỏi gây tắc nghẽn có thể dẫn đến nhiễm trùng; gây viêm đài bể thận, ứ mủ thận.

– Ứ nước thận: Sỏi gây tắc nghẽn khiến nước tiểu không thể lưu thông; gây ứ nước ở thận, làm tổn thương chức năng thận.

– Suy thận: Tắc nghẽn kéo dài có thể gây suy thận cấp hoặc mạn tính.

– Vô niệu: Nếu sỏi gây tắc nghẽn hoàn toàn cả hai niệu quản; hoặc ở bệnh nhân chỉ có một thận; có thể dẫn đến vô niệu.

5. Chẩn đoán sỏi niệu quản 1/3 giữa

– Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, tiền sử bệnh và thăm khám vùng bụng, lưng.

– Xét nghiệm nước tiểu: Để phát hiện tiểu máu, nhiễm trùng đường tiết niệu.

– Chẩn đoán hình ảnh:

○ Siêu âm: Giúp phát hiện sỏi, đánh giá tình trạng ứ nước ở thận, niệu quản.

○ Chụp X-quang: Có thể thấy được sỏi cản quang.

○ Chụp cắt lớp vi tính (CLVT): Đây là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất; giúp xác định vị trí, kích thước, độ cản quang của sỏi, cũng như đánh giá các biến chứng.

○ Chụp niệu quản – bể thận ngược dòng: Có thể giúp phát hiện sỏi không cản quang; tắc nghẽn niệu quản.

6. Các phương pháp điều trị sỏi niệu quản 1/3 giữa

Việc lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào kích thước; vị trí, độ cứng của sỏi, mức độ tắc nghẽn, và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

– Điều trị nội khoa:

○ Thuốc giảm đau: Giúp giảm đau trong cơn đau quặn thận.

○ Thuốc giãn cơ trơn: Giúp làm giãn niệu quản, giúp sỏi dễ di chuyển.

○ Uống nhiều nước: Giúp tăng lượng nước tiểu, có thể giúp sỏi nhỏ di chuyển xuống bàng quang.

○ Thuốc kháng sinh: Nếu có nhiễm trùng đường tiết niệu.

– Các phương pháp can thiệp:

○ Tán sỏi nội soi ngược dòng bằng laser (URS): Đưa ống nội soi nhỏ qua niệu đạo; bàng quang lên niệu quản, dùng laser để phá vỡ sỏi. Tán sỏi nội soi ngược dòng là phương pháp được ưu tiên lựa chọn với những trường hợp sỏi niệu quản đoạn 1/3 giữa, 1/3 dưới

○ Tán sỏi qua da (PCNL): Tạo một đường hầm nhỏ từ da vào thận; sau đó dùng laser hoặc các dụng cụ khác để lấy hoặc phá vỡ sỏi. Với một số tình huống sỏi niệu quản đoạn 1/3 giữa không thực hiện được theo phương pháp ngược dòng; thì có thể phải can thiệp tán sỏi xuôi dòng qua đường hầm qua da; thậm chí phải sử dụng ống sỏi mềm xuôi dòng từ bể thận xuống.

○ Phẫu thuật lấy sỏi: Phẫu thuật mở để lấy sỏi; thường được chỉ định khi các phương pháp can thiệp khác không hiệu quả hoặc có chống chỉ định. Hiện nay, phẫu thuật nội soi đang dần thay thế mổ mở truyền thống.

– Các phương pháp khác:

○ Đặt ống thông niệu quản (JJ stent): Đặt ống thông vào niệu quản để giúp nước tiểu lưu thông; thường được sử dụng trước khi tán sỏi hoặc khi có tắc nghẽn. Đây là biện pháp tạm thời trong tình huống xử trí cấp cứu; hoặc tình huống người bệnh chưa đáp ứng được cuộc mổ xử lý sỏi triệt để; hoặc tình huống đặt ống sonde JJ để chuẩn bị cho bước tán sỏi ống mềm thì 2.

7. Phòng ngừa sỏi niệu quản

– Uống đủ nước: Đảm bảo uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày; giúp pha loãng nước tiểu và ngăn ngừa sỏi hình thành.

– Chế độ ăn uống: Ăn uống cân đối, hạn chế các thực phẩm giàu oxalate, canxi, và muối.

– Điều trị các bệnh lý tiềm ẩn: Điều trị các bệnh lý như nhiễm trùng đường tiết niệu; các bệnh về chuyển hóa.

– Khám sức khỏe định kỳ: Giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh lý về đường tiết niệu.

Xem thêm: Dự phòng sỏi thận, chế độ ăn uống, sinh hoạt cho bệnh nhân sỏi thận

8. Lời khuyên

Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ sỏi niệu quản; hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc điều trị sớm sẽ giúp bạn tránh được các biến chứng nguy hiểm và có thể trở lại cuộc sống bình thường.

Xem thêm:

• Sỏi niệu quản: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị hiệu quả
• Sỏi niệu quản 1/3 dưới: Tất tần tật những điều bạn cần biết
• Sỏi niệu quản 1/3 trên: Hiểu rõ để điều trị hiệu quả